Μοναχές

Δεν αγαπάω τις γυναίκες
που η τύχη προίκισε.
Τις θυγατέρες μιας θεάς
που ο αφρός ευτύχησε.

Δεν αγαπάω τις οάσεις.
Δυστοπικές καραδοκούνε.
Δε με μαγεύουν οι πλανεύτρες
που την ψυχή κάτω πατούνε.

Εκείνες θέλω τις γυναίκες
που είναι δώρα στη ζωή σου.
Που με χαμόγελο και χάδι
ανακουφίζονται οι καημοί σου.

Θαμπωτική δεν έχουν όψη.
Άπαντες τις περιφρονούν.
Δέξου τις δίπλα σου να μάθεις
πώς οι αγγέλοι αγαπούν.

(Αντώνης Μπούζας)

Απρόσμενη συντροφιά

Έρπουσα έχω επισκέπτη,
μπαμπούλα μέσα στον καθρέφτη.
Ίσως να είναι η γλυκιά σου.
Ουίσκι σου κερνώ και βιάσου.

Πάρ' το κορίτσι και χορέψτε.
Και συντροφιά αλλού γυρέψτε.
Μόνος να μείνω στις αράχνες.
Μίζερο πτώμα βγάζει άχνες.

Απόψε έχω επισκέπτη,
σκιώδες είδωλο και κλέφτη.
Με θέρμη αυτή παραμιλάει.
Ξεμυαλισμένη σε ζητάει.

Πάρε την κόρη και τσακίσου.
Ώρα που μ' ενοχλείς ντροπή σου.
Είμαι ο Σκρουτζ του νέου κόσμου.
Ζω και πεθαίνω μοναχός μου.

(Αντώνης Μπούζας)

Εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες (A Nightmare On Elm Street, 1984)

Το όνειρο λογοτεχνικά είναι συνδεδεμένο με την ουτοπία και την πραγμάτωση των ανεκπλήρωτων ή δύσκολα υλοποιήσιμων επιθυμιών μας στον κόσμο που θεωρείται ρεαλιστικός. Πολιτικά πάλι θεωρείται προϊόν μιας κατάστασης από την οποία πρέπει απαραιτήτως να απαλλαγούμε μέσω της συμβολικής μας αφύπνισης. Η αλήθεια είναι πως ο κόσμος μας είναι σκληρός, αφιλόξενος και απάνθρωπος κι ότι το όνειρο αποτελεί για τον άνθρωπο μια στάση, ένα διάλειμμα για ν' ανασάνει με εικόνες γλυκές και συναισθήματα μαγικά. Τι γίνεται όμως όταν τα όνειρα αποδεικνύονται πολύ πιο σκληρά και επικίνδυνα από την μακιαβελική ζωή των αφυπνισμένων; Αυτό το θέμα πραγματεύεται η κλασσική ταινία του Γουές Κρέηβεν που φαίνεται να καταργεί τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. 

Ένας μπαμπούλας των ονείρων, φάντασμα από το παρελθόν, εισέρχεται στα όνειρα παιδιών μορφοποιώντας τα όπως αυτός αρέσκεται και τερματίζοντάς τα με τον θάνατο των μικρών. Η σφαγή της αθωότητας από ένα σύμβολο της ενήλικης διαστροφής. Ποιά θα είναι η έκβαση της ιστορίας από την στιγμή που ένα κοριτσάκι αποφασίσει να μην παραδοθεί αμαχητί και να μεταφέρει εντέχνως το ονειρικό τέρας στην υλική πραγματικότητα όπου οι δυνάμεις του ίσως κριθούν τελικά ανεπαρκείς και ο ίδιος ανυπεράσπιστος; Θα νικήσει το ανίερο ιδεώδες ή μήπως το σκληροπυρηνικά απτό;

Οι φονικές λεπίδες του μπαμπούλα φαντάζουν προέκταση της καρδιάς του. Η φτωχική, φθαρμένη, βρώμικη ενδυμασία του δίνει τον χαρακτήρα λαϊκού επαναστάτη που εναντιώνεται στην ελίτ σε μια γειτονιά πλουσιόπαιδων και της καταφέρει καίρια πλήγματα. Μήπως όμως από την άλλη είναι χειρότερος κι από τα θύματά του, λόγω της εξουσιομανούς αντίδρασης που επιλέγει εναντίον τους, αποδεικνύοντας ότι η βία πρέπει να είναι καταδικαστέα απ' όπου και προς όποιον κι αν εκφράζεται;

Ερμηνείες τουλάχιστον προσεγμένες. Εικόνα εικαστικά καλοφτιαγμένη και σωστή ως προς την απόδοση του συναισθήματος. Σενάριο εκθαμβωτικά σκοτεινό και εξαιρετικά εγκεφαλικό. Σκηνοθεσία που παίζει με τον ψυχισμό σου και σε οδηγεί σ' ένα ταξίδι στα ερεβώδη μονοπάτια του μυαλού απ' τα οποία μπορείς να επιστρέψεις σώος αλλά και να χαθείς για πάντα μέσα τους. Εξόχως δυνατό θρίλερ.

(Αντώνης Μπούζας)

Ο σχιζοφρενής δολοφόνος με το πριόνι (The Texas Chainsaw Massacre, 1974)

Λανθασμένα ίσως χαρακτήρισε η Ελληνική απόδοση του τίτλου τον όχι και τόσο καλό γνώστη του πολιτισμού που συναντάμε στην ταινία σχιζοφρενή, καθώς δεν προκύπτει σεναριακά κάποιο τέτοιο στοιχείο για την ψυχολογία του. Ένα λάθος για το οποίο κατηγορήθηκαν οι υπεύθυνοι πως έβλαψαν ψυχικά μέλη της συγκεκριμένης ομάδας συνανθρώπων μας.

Μια παρέα παιδιών, κατά την διάρκεια εκδρομής τους στο Τέξας, θα πέσουν θύματα της μανίας μιας οικογένειας σύγχρονων πρωτόγονων με κανιβαλιστικές συνήθειες. Σε μια ταινία που σου παγώνει το αίμα και ταυτόχρονα σε αφήνει με τις καλύτερες εντυπώσεις. Και που με πολύ λίγα μέσα και ελάχιστη οικονομική στήριξη αποτέλεσε έναν άθλο επί οθόνης, πράγμα για το οποίο νομίζω ότι αξίζει τον σεβασμό μας.

Εντελώς αδίκως θεωρείται εκπρόσωπος των χειρότερων σπλάτερ και χρησιμοποιείται συχνά σαν ειρωνική αναφορά από ανθρώπους που δεν την έχουν δει και κρίνουν με κλειστό μυαλό και με την κουλτούρα της ταμπελοποίησης. Στην πραγματικότητα, πολύ περισσότερα υπονοεί παρά δείχνει. Η διαχείριση των κινηματογραφικών κλισέ συντελείται με επαγγελματισμό, αριστοτεχνισμό και γνώση. Υπάρχει επιλέον στην ατμόσφαιρα το στοιχείο της σήψης που αισθάνεσαι ότι σου τρώει το μυαλό. Ιδιοφυής ο πρόλογος της εναλλαγής εικόνων πτωμάτων σε αποσύνθεση, υπό το λίγο φως των φακών, με εντελώς σκοτεινά, παγερά πλάνα. Κάτι που προφανώς χτυπάει απευθείας στους μεγαλύτερους υπαρξιακούς μας φόβους. Το εμβληματικό δημιούργημα ξεχώρισε ποιοτικά από τα υπόλοιπα άτεχνα σπλάτερ συν τοις άλλοις και λόγω του συμβολικού, αλληγορικού του υπόβαθρου, αλλά και λόγω της σκηνοθεσίας ενός απείρως τιτάνιου μάστορα της γλώσσας του κινηματογράφου.

Οι σύγχρονες ταινίες τρόμου, στην πλειοψηφία τους, θα κοσμούνταν με πλήθος ευκόλως εννοούμενων και φυσικά εύστοχων επιθέτων εκ του στόματος κάποιου ειδικού, ο οποίος θα ατένιζε με νοσταλγία το ένδοξο παρελθόν. Εγώ πάλι θα αρκεστώ να πω ότι προχωράμε σαν τον κάβουρα, μιλώντας πάντα για την εξέλιξη και τον πολιτισμό μας σχεδόν σε κάθε επίπεδο.

Οι κανίβαλοι της ταινίας υπάρχουν γύρω μας κι είναι πολλοί. Δεν έχουν κοινωνική τάξη, φύλο, εθνικότητα και ηλικία. Και είναι ικανοί ανά πάσα στιγμή να εισβάλλουν στον μικρό μας παράδεισο με ένα αλυσοπρίονο στο χέρι. Δείτε την και δεν θα χάσετε.

(Αντώνης Μπούζας)

Καλωδιωμένο πρόβατο

Βγαίνω από σπίτι ζωγραφιστό.
Και κοιτώ τον ήλιο τον κρεμαστό.
Δίπλα μου ποτάμι πλαστικό.
Μα κάπου κάτι υπάρχει μη υλικό.

Γκρίζο τώρα το τοπίο με τον αστό.
Νεύμα στον κοσμάκη τον κουρδιστό.
Κινούμενα φουγάρα σαν δαγκάνες.
Σίγουρα θα είδες και τις κάννες.

Μπαίνω στο αμάξι από πηλό.
Γύρω μου ανθρώποι με το κιλό.
Από έναν γέρο την ώρα του ζητώ.
Λίγα λεπτά, μου λέει, εδώ αποζητώ.

Αναγνώστη, κρατήσου λίγο ακόμα.
Αναγνώστη, δεν έφυγε το χρώμα.
Γιόρτασε τον βίο σου τον ταιριαστό
κάτω απ' τον ήλιο σου τον κρεμαστό.

(Αντώνης Μπούζας)

Ο Εξορκιστής (The Exorcist, 1973)

Έχω την αίσθηση ότι δεν υπάρχει καλύτερη απεικόνιση του απόλυτου Κακού σε μια ταινία από εκείνη στον ''Εξορκιστή'' μέσω του χαρακτήρα του δαιμονισμένου κοριτσιού που καλούνται οι ιερείς να ελευθερώσουν από την σκοτεινή οντότητα που έχει κυριαρχήσει μέσα του. Με την λέξη Κακό αναφέρομαι σε οποιαδήποτε εκ των εκφάνσεων του σκοταδιού αυτού του κόσμου στην ζωή ενός από εμάς. Στο παραμορφωμένο, εφιαλτικό, δαιμονικό πρόσωπο του παιδιού ο καθένας βλέπει να καθρεφτίζονται όλα εκείνα που στοιχειώνουν την παραμονή του σ' αυτή τη γη και που τον φοβίζουν σε καθημερινό ακόμα επίπεδο. Μπορεί να είναι η εγληματικότητα, τα ναρκωτικά, η βια σε κάθε μορφή της, η απανθρωπιά του αστικού περιβάλλοντος και ορισμένων ανθρώπων-φορέων αρνητικής ενέργειας, ακόμα και ο θάνατος έτσι όπως τον αισθανόμαστε καθημερινά να μας κυκλώνει και να μας απειλεί από τόσες και τόσες ιστορίες. Ο σκηνοθέτης κατόρθωσε αυτά κι άλλα πόσα να τα χωρέσει σε ένα βλέμμα και σε μια φωνή επιδιώκοντας ταυτόχρονα να τα εξευγενίσει καθώς η τέχνη δεν είναι ασχήμια αλλά ομορφιά ακόμα κι αν το θέμα της είναι άσχημο. Ο εξευγενισμός τούτος συνετελέσθη κατ' αρχάς στην φοβισμένη ψυχή του σκηνοθέτη και έπειτα στην εξίσου φοβισμένη ψυχή του θεατή. Όταν εκπολιτίζεις το Κακό, το αποδυναμώνεις και σταδιακά το εκμηδενίζεις. 

Σενάριο γεμάτο συμβολισμούς περί της μάχης σε μεταφυσικό ή φιλοσοφικό επίπεδο μεταξύ του Καλού και του Κακού γύρω μας στη φύση αλλά και μέσα μας. Σκηνοθεσία που καθιστά το έργο έναν από τους κορυφαίους φιλμικούς εφιάλτες και που μοιραία προκαλεί ψυχολογικά τραύματα ακόμα και στους ενήλικες. Ηθοποιία που υπηρετεί πιστά την εξιστόρηση ενός μεγαλεπήβολου μύθου. Τρόμος απτός και βαθύτατα ρεαλιστικός ο οποίος προσδίδει στην ταινία την μορφή τεκμηρίου και όχι ευρήματος της φαντασίας. Είναι η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία τρόμου όλων των εποχών. Ορόσημο της δεκαετίας του εβδομήντα. Και αιτία που πάρα πολύς κόσμος τότε πλημμύρισε τις εκκλησίες και πίστεψε πραγματικά ότι υπάρχει κάτι άλλο, πέρα από το αισθητό.

(Αντώνης Μπούζας)