Πέμπτη 31 Μαρτίου 2016

Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού (Eternal Sunshine of the Spotless Mind, 2004)

Ένας έρωτας γεννιέται ανάμεσα σε έναν άντρα και μια γυναίκα. Παρ' όλες όμως τις προσπάθειες που καταβάλλουν, δεν καταφέρνουν να συνυπάρξουν με αμοιβαία κατανόηση και σεβασμό. Έτσι τερματίζουν τη σχέση τους, αλλά στην πορεία ανακαλύπτουν ότι αδυνατούν να ξεχάσουν ο ένας τον άλλον. Στο επιστημονικά εξελιγμένο σύμπαν του έργου, έχει ανακαλυφθεί μια μέθοδος για την απόλυτη διαγραφή από το μυαλό του ενδιαφερόμενου οποιασδήποτε ανάμνησης αυτός επιθυμεί να ξεφορτωθεί. Σ' αυτή τη λύση θα καταφύγουν και οι δυο πρωταγωνιστές της ιστορίας. Πολύ αργά όμως θα αποφασίσουν ότι τελικά δεν ήταν αυτό που πραγματικά ήθελαν. 

Σε μια από τις κορυφαίες ταινίες του Τζιμ Κάρεϊ, παρακολουθούμε ένα ασυνήθιστο δράμα αγάπης και ρομάντζο που αποφεύγει εντέχνως τα κλισέ και τους ''πλαστικούς'' μελοδραματισμούς. Κατορθώνει με την αυθεντικότητα της αφήγησής του να ανασύρει από τα βάθη του ''ατσάλινου'' ψυχισμού μας ό,τι πιο ανθρώπινο, γλυκό και εύθραυστο υπάρχει στον καθένα από μας εξόριστο, κατατρεγμένο και έχοντας γνωρίσει την πλήρη απαξίωση από τον άνθρωπο που επιλέγει να νιώθει δυνατός με τον λάθος τρόπο. Η συγκίνηση που περιμένει τον υποψήφιο θεατή του έργου είναι ασύγκριτη. 

Η εσωτερική περιπέτεια του πλάσματος που παλεύει με νύχια και με δόντια να προστατέψει τις άσχημες και όμορφες αναμνήσεις του με τον υπαρξιακό τρόμο ενός μελλοθανάτου μετατρέπει την ταινία σε έναν πρωτόγνωρο αγώνα επιβίωσης που λαμβάνει χώρα εξ ολοκλήρου στο βραχώδες, δύσβατο τοπίο της ανθρώπινης ψυχής. Είμαστε άραγε αρκετά ώριμοι όταν επιλέγουμε τι θα θέλαμε να μην είχαμε ζήσει; Όταν πετάμε πρόσωπα έξω από τη ζωή μας; Πόση δύναμη μπορεί να νικήσει η μνήμη της καρδιάς; 

Με ψυχολογία μιας μορφής θρίλερ, δυστοπικά κι ουτοπικά σκηνικά του ονείρου, δυο ερμηνείες αξιοθαύμαστες κι αξιοσέβαστες και μια σκηνοθεσία που δεν σ' αφήνει ν' ανασάνεις ούτε λεπτό πριν από την κάθαρση η φιλμική εμπειρία που πρόκειται να βιώσετε επιδιώκει και θα πετύχει να χαραχτεί για πάντα στη μνήμη σας.

(Αντώνης Μπούζας)

Σάββατο 19 Μαρτίου 2016

Το ούφο

Περπατάει ένας τύπος στην ύπαιθρο και ξαφνικά βλέπει μπροστά του έναν εξωγήινο πράσινο και με κεραίες δίπλα στον ιπτάμενο δίσκο του.
-Aχ, δεν το πιστεύω! Βλέπω από κοντά έναν εξωγήινο! Πες μου! Από ποιόν πλανήτη είσαι; Πώς ζείτε στον πλανήτη σου; Τι τρώτε; Πώς αναπαράγεστε; Ποιοί σας κυβερνούν;
-Φύγε από δω, ρε μαλάκα. Ταινία γυρίζουμε!

(Αντώνης Μπούζας) 

Οι πορτοκαλάδες

-Συγνώμη, ρε φίλε! Σε βλέπω τόση ώρα που έχεις πάρει καμιά δεκαριά πορτοκαλάδες και τις έχεις τσακίσει. Γεμίζεις και πίνεις. Γεμίζεις και πίνεις με μανία. Συμβαίνει κάτι; Ποιός ο λόγος γι αυτή την παράξενη συμπεριφορά;
-Απλά πίνω για να ξεχάσω.


(Αντώνης Μπούζας)

Η πτήση και η πτώση

-Τι κάνει ο γιος σου;
-Μας έχει γανιάσει τελευταία. Ντε και καλά να γίνει πιλότος.
-Πιλότος;
-Έχει λυσσάξει. "Με το αεροπλάνο μου, πατέρα, θα σχίζω τους αιθέρες". Προσπάθησα τόσες φορές να τον λογικεύσω. Τίποτα αυτός. Πιλότος, πιλότος, πιλότος!
-Τέλος πάντων. Ότι είναι καλύτερο για κείνον. Κατά τα άλλα; Είναι καλά;
-Όχι και τόσο. Προχθές έπεσε από τις σκάλες.
-Σώπα! Γιατί;
-Τον έπιασε ίλιγγος.


(Αντώνης Μπούζας)

Σάββατο 12 Μαρτίου 2016

Η ζωή είναι ωραία (La vita è bella, 1997)

Στην Ιταλία του Β παγκοσμίου πολέμου, ένας Εβραίος πατέρας προκειμένου το μικρό παιδί του να μην καταλάβει τίποτα από τη φρίκη που συντελείται γύρω του, πράγμα που θα έβλαπτε και την ψυχή του, μετατρέπει στα μάτια του τον πόλεμο σε παιχνίδι. Ακόμα κι όταν τα πράγματα δείχνουν πως πλησιάζει ο αφανισμός τους. Παίζει το ρόλο του σε συνθήκες ανομολόγητων προβλέψεων και επιθανάτιας αγωνίας και καταφέρνει να κρατήσει ζωντανό το όνειρο και άρα το ίδιο το σώμα του μικρού. 

Ένα αριστούργημα που δεν έχει προηγούμενο. Μια ταινία-ύμνος στον πατέρα. Ένα πρωτοφανές αντίκρισμα του θανάτου και της απώλειας κάθε δεδομένης απόλαυσης, χαράς, πολυτέλειας και μικρής ή μεγάλης ευτυχίας από τον θεατή που με το πέρας της προβολής του έργου αισθάνεται μια ασίγαστη δίψα για ζωή. Ο Μπενίνι, στην σημαντικότερη στιγμή της πορείας του, δίνει ρεσιτάλ ηθοποιίας και μας εκπλήσσει με την ευστροφία και πρωτοτυπία του σεναρίου του. Πολύ καλοί όμως και οι υπόλοιποι στους ρόλους τους. 

Ο δαιμόνιος κινηματογραφιστής ενσαρκώνει σε αλληγορικό επίπεδο τον καλλιτέχνη που σε δύσκολους καιρούς πρέπει να μείνει δυνατός και ακέραιος τόσο σωματικά όσο κυρίως ψυχικά για να μπορέσει να φέρει σε πέρας την ιερή αποστολή του: να κρατήσει ζωντανό το παιδί του, δηλαδή τον άνθρωπο. Για να το κάνει αυτό θα πρέπει να τον ''εξαπατήσει'' χτίζοντας ένα απατηλό, ιδανικό αλλά και ζωογόνο αντίγραφο του κόσμου μας μέσα στο οποίο θα τον τοποθετήσει σαν ένας άλλος Θεός. Από τη μια δηλαδή έχουμε τον μυθοπλάστη-αιμοδότη, την ανυπεράσπιστη ανθρώπινη ψυχή και τη σχέση πατέρα και παιδιού που τους ενώνει κι από την άλλη έναν κόσμο βυθισμένο σε συμβολικό πόλεμο που μπορεί να μην απειλεί απαραίτητα μόνο τη σωματική υπόσταση. 

Ο κινηματογράφος της ανθρωπιάς που σήμερα πλέον εκλείπει μας παραδίδει ένα από τα αρτιότερα και αυθεντικότερα πονήματά του και μας διδάσκει ότι το πιο επικίνδυνο όπλο που έχουμε στη μάχη εναντίον του σκότους είναι το ίδιο μας το μυαλό. Ό,τι κι αν συμβεί, το μυαλό θα επιζήσει. Κι αν επιζήσει αυτό, έχουμε ήδη νικήσει. 

(Αντώνης Μπούζας)



Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016

10η Εντολή (2004-2015)

Ίσως η πιο φημισμένη σειρά του Κοκκινόπουλου στην Ελλάδα. Ένα έργο που προκάλεσε έναν διαδικτυακό και τηλεοπτικό χαμό με την καλή έννοια και συνεχίζει να προκαλεί. Όχι άδικα κατά τη γνώμη μου, γιατί σπάνια βλέπεις ένα Ελληνικό θρίλερ και ακόμα πιο σπάνια ένα καλό Ελληνικό θρίλερ. Ιστορίες παρμένες από τις πιο αιματοβαμμένες σελίδες της ειδησεογραφίας και παρουσιαζόμενες υπό τη μορφή ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας ταυτόχρονα. Μεγάλοι επαγγελματίες ηθοποιοί συνυπάρχουν με ερασιτέχνες πρωτοεμφανιζόμενους που συχνά αποδεικνύονται εξίσου καλοί. 

Φαινομενικά μοιάζει με τις προηγούμενες σειρές εγκλημάτων του Κοκκινόπουλου, αλλά έχει μερικές πολύ ουσιαστικές διαφορές. Το σενάριο εγκαταλείπει σε μεγάλο βαθμό τα στοχαστικά και φιλοσοφικά του στοιχεία εξίσου με το ρομαντισμό και την ευαισθησία, χωρίς βέβαια αυτά να παύουν να υφίστανται εντελώς. Αποσκοπεί κατά κύριο λόγο στη διασκέδαση του θεατή ή μάλλον ακόμα καλύτερα στην ένοχη διασκέδαση. Το μεγάλο ενδιαφέρον της σειράς προκύπτει από την τεράστια γοητεία που μας ασκεί το στοιχείο του απαγορευμένου. Ένα στοιχείο υπάρχον τόσο σε σκηνές ακραίου, αναπάντεχου και σκληροπυρηνικού σοκ όσο και στην ίδια την πλοκή πολλών ιστοριών. Δεν είναι λίγες οι φορές που αντιλαμβάνεσαι ότι ο χαρακτήρας του έργου παραπέμπει στο τρομερά ενδιαφέρον και συγχρόνως άδικα υποτιμημένο κινηματογραφικό είδος των b-movies. 

Οι κεντρικοί χαρακτήρες του κάθε επεισοδίου είναι αρχικά τόσο συνηθισμένοι άνθρωποι και ζουν μια τόσο συνηθισμένη και τυπική ζωή που θα μπορούσαν να είναι οι γείτονές μας ή και εμείς οι ίδιοι. Και ξαφνικά όλα αλλάζουν. Η καθημερινότητά τους εξελίσσεται απρόσμενα και δραματικά. Το διαφορετικό εισβάλει στη ζωή τους και τους μετατρέπει άλλους σε παρίες αυτού του κόσμου άλλους σε μαυροφορεμένες ψυχές εκδικητών άλλους σε αιώνιους είλωτες που οι επαναστατημένες δυνάμεις του μυαλού θηριοποίησαν μα όλους ανεξαιρέτως σε φονιάδες. 

Στον τέταρτο και πιο ώριμο κύκλο της σειράς, η ωμότητα αποκτά πραγματικό λόγο ύπαρξης. Η απεικόνιση της βίας γίνεται κοινωνικό-πολιτικό σχόλιο. Μένεις πραγματικά άφωνος με τη γενναιότητα των συντελεστών και των επικίνδυνων για τους ίδιους μηνυμάτων που μοιράζονται με τον αλλοτριωμένο, κακομαθημένο, συχνά βάρβαρο και σίγουρα όχι και τόσο δημοκρατικό θεατή. Ο τέταρτος κύκλος μοιάζει με την ημικρανία που σου καταστρέφει τον ύπνο. Η διασκέδαση δίνει τη θέση της στον προβληματισμό, την ανατρεπτική σκέψη, την κατάργηση των στερεοτύπων και την αποκαθήλωση της εκ του ασφαλούς τηλεόρασης. 

Σπάνια στιγμή όπως καταλαβαίνετε για τον βούρκο του φτηνού τηλε-κουτιού που μας δολοφονεί τον χρόνο και το πνεύμα και μας στερεί τη ζωή απ΄ το πρωί ως το βράδυ. Αλησμόνητες στιγμές πάθους, έντασης και ανατροπών, ερμηνείες που φτάνουν μέχρι και στο σημείο να σε τρομάξουν και μια σκηνοθεσία ατμοσφαιρική και γεμάτη νεύρο.

(Αντώνης Μπούζας)

Πέμπτη 10 Μαρτίου 2016

Κόκκινος κύκλος (2000-2002)

Κάθε φορά που ακούω ότι ο Κοκκινόπουλος θα κάνει πάλι δουλειά συμμετέχοντας στην τηλεοπτική σεζόν, λέω από μέσα μου ότι, ασχέτως με το πόσο καλή θα είναι η δουλειά αυτή, είναι μεγάλο πράγμα για την Ελληνική τηλεόραση με την κατρακύλα που αυτή έχει πάρει προ πολλού. Μέχρι σήμερα δεν έχω δει κακή σειρά από τον συγκεκριμένο δημιουργό και βέβαια δεν είναι λίγες οι φορές που ενθουσιάστηκα. Ωστόσο κατά τη γνώμη μου η καλύτερή του στιγμή είναι η σειρά ''Κόκκινος κύκλος'' που ήρθε για να μας συναρπάσει με το πηγαίο πάθος και την διαμαντένια λιτότητα και απλότητά της καμιά δεκαπενταριά χρόνια πριν. 

Μας προσέφερε προπαντός ένα όμορφο, ζεστό και φιλόξενο σύμπαν μέσα στο οποίο μπορούσε να ζήσει ο θεατής, ακόμα και όταν τα πράγματα γινόντουσαν σκληρά, νοσηρά, βίαια ή στενάχωρα. Μου αρέσει γενικώς η άποψη να δείχνει ο καλλιτέχνης κάτι άσχημο αλλά να το δείχνει με τρόπο όμορφο. Επίσης, το δημιούργημα αυτό είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του πόσο πιο πολύ και πιο ουσιαστικά μπορεί να σοκάρει ένας σκηνοθέτης άμα βάλει το μυαλό του να δουλέψει και χρησιμοποιήσει την ατμόσφαιρα, το υπονοούμενο και τη γλώσσα της ψυχολογίας, αντί να καταναλώνεται σε σκηνές ακραίας και υπερβολικής βίας. 

Η κυριότερη λέξη με την οποία θα μπορούσα να χαρακτηρίσω τη συγκεκριμένη σειρά είναι ''πάθος''! Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις ότι δεν έγινε στο πόδι. Δεν την κάναν για να την κάνουνε. Ούτε για να βγάλουν χρήματα και μόνο. Και γι αυτό το λόγο πιστεύω ότι ξεχωρίζει από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνικών σειρών. 

Οι γυναικείοι χαρακτήρες αρκετές φορές γινόντουσαν έως και ερωτεύσιμοι με το φως και την υπερ-ευαισθησία που αντανακλούσε το πρόσωπο και η φωνή τους. Καθόλου δύσκολο να διακρίνει κάποιος γνώστης του τομέα επιρροές από το Δόγμα 95 και τη φιλμογραφία σκηνοθετών όπως ο Τρίερ, ο Πολάνσκι κι ο Ταραντίνο. Ιστορίες γεμάτες με στιγμιότυπα φαινομενικά απλά που όμως δεν είναι. Όμορφη και γλυκιά αύρα και ρυθμοί ανθρώπινοι που δυστυχώς στην άρρωστη σύγχρονη εποχή της γρήγορης ταχύτητας, σκέψης και ζωής δύσκολα θα εκτιμηθούν. 

Όσον αφορά τη θεματολογία, ασχολείται, θεωρητικά τουλάχιστον, με αληθινές ιστορίες εγκλημάτων από το αστυνομικό ρεπορτάζ. Αλλαγμένες κατά πολύ βέβαια, άσχετα που αρκετές από αυτές είναι καθαρά προϊόντα μυθοπλασίας. Κυρίαρχοι θεματικοί πυρήνες ο έρωτας, η γυναίκα, η δυνητική κόλαση της ανθρώπινης ψυχής, η κοινωνία-ζούγκλα και η περίφημη φράση ''ο θάνατός σου, η ζωή μου''.

(Αντώνης Μπούζας)

Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016

Ρώσικη κιβωτός (Russian ark, 2002)

Στην ονειρική ταινία του Αλεξάντερ Σοκούροφ παρακολουθούμε την περιπλάνηση δυο ανθρώπων, ενός Ρώσου κι ενός Ευρωπαίου, στο τεράστιο μουσείο τέχνης Ερμιτάζ. Ο Ρώσος δεν καθίσταται ποτέ ορατός. Παρ' όλα αυτά ακούμε τη φωνή του και βλέπουμε το κάθε τι μέσα από τα μάτια του, τα οποία είναι η ίδια η κάμερα. 

Η ταινία είναι γυρισμένη σε ένα και μοναδικό μονόπλανο διάρκειας ενενήντα έξι λεπτών. Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά πρόκειται για έναν φιλμικό άθλο που προκειμένου να εκτελεστεί τέλεια απαιτείται άκρως εξαντλητική και βασανιστική δουλειά. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι χρειάστηκαν μόνο δυο απόπειρες ώστε να γυριστεί το έργο. Την πρώτη φορά, έγινε λάθος στο εικοστό λεπτό και το γύρισμα ξεκίνησε πάλι από την αρχή. 

Η όρασή μας χορταίνει από εικόνες απείρου κάλους και οπτική ποίηση. Η σκέψη μας μπαίνει στην διαδικασία της ανάλυσης και της επεξεργασίας συμβόλων που αγγίζουν ένα ευρύ φάσμα πνευματικών αναζητήσεων, από τον τομέα της πολιτικής και του πολιτικού κινηματογράφου μέχρι εκείνον της φιλοσοφίας. Ερμηνείες που ξεπερνούν την τελειότητα και την αληθοφάνεια. Ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα των τελευταίων εικοσιπέντε χρόνων. Και συγχρόνως μια από τις πιο γοητευτικές στιγμές του ποιητικού κινηματογράφου. Ένας συνδυασμός δυο ειδών τόσο διαφορετικών μεταξύ τους. Μιας και όλη η ταινία μοιάζει με ντοκιμαντέρ που μας ξεναγεί μέσα στο υπέροχο μουσείο, αλλά ταυτόχρονα γινόμαστε θεατές μιας ιστορίας κι άρα ενός έργου που ανήκει στον κινηματογράφο της μυθοπλασίας. 

Ο Ρώσος φοβάται να ξυπνήσει από τον λήθαργο που τον έχει βυθίσει το σύστημα. Ο Ευρωπαίος όμως επιμένει να του κάνει διαρκείς επιθέσεις αναστατώνοντας, ενοχλώντας τον και αποκαλύπτοντάς του αυτά που δε θα ήθελε ποτέ ν' αντιληφθεί. Όταν όμως έρθει η ώρα του τέλους, που αργά ή γρήγορα για όλους και για όλα έρχεται, τότε η ανατροπή θα έρθει να ξεσκεπάσει και το ίδιο το πρόσωπο της Ευρώπης. 

(Αντώνης Μπούζας)